|
Digitaal geloof
September 2017
De ontwikkelingen in het digitale tijdperk volgen elkaar snel op en stellen ons voor de vraag wat daarvan de gevolgen zijn voor geloven, kerk-zijn, spiritualiteit. Het gaat hierbij niet alleen om instrumentele vragen (“hoe krijg ik mijn boodschap op het internet?”), maar ook om fundamentele. Immers, de digitale revolutie is ook van culturele aard. Onze verhouding tot waarheid, instituties en tot andere mensen, ja onze manier van kennis en informatie opdoen veranderen. Kortom, onze relatie tot de samenleving en de wereld wordt er grondig door beïnvloed. De internetsamenleving kan moeilijk overweg met hiërarchisch-autoritaire instituten. Wat men als waar beschouwt is meer en meer een zaak van persoonlijke, subjectieve inschatting. Niet wat waar is, maar wat als waarachtig overkomt, telt. Waarheid is nooit definitief, maar onderworpen aan een nooit eindigende discussie op het internet en de ‘social media’. Wat waar is, moet ontdekt worden in deze discussies. Voor deze fundamentele zaken vraagt dit TGL-nummer aandacht: zowel voor de kansen, maar ook voor de schaduwzijden ervan. Bij alle democratisering van de ICT-samenleving en de mogelijkheden om heel veel mensen te bereiken en te betrekken bij belangrijke zaken, roept de digitale wereld ook een zekere vluchtigheid op bij de individuele surfer. Ook is het verschil tussen ware en onware informatie steeds moeilijker te maken bij zo’n overvloed. Of moet men de laatste site die men bezoekt, de meest betrouwbare noemen? Leidt een leven in de digitale wereld niet eerder tot een afname van het vermogen om betrokken te zijn op concrete mensen in je omgeving? Om van ontremde reacties op het internet, cyberpesten en vele vormen van cybercriminaliteit maar te zwijgen. Angst en cultuurpessimisme zijn niettemin slechte raadgevers. Met open vizier moeten we digitale ontwikkelingen tegemoet zien en moedige vragen durven stellen. Zal de religie van de toekomst een louter digitale zijn? Of zullen de digitaal-religieuze gemeenschappen en hun fysieke tegenhangers elkaar juist nodig hebben? Een aantal auteurs in dit nummer bepleit het laatste. Online kerk-zijn kan het niet stellen zonder het lijfelijk bijeenzijn in liturgievieringen en het sacramenteel karakter daarvan. De concrete geloofsgemeenschap omvat meer mensen dan de gelijkgezinden op de social media. Maar op het digitale pad is voor geloofsgemeenschappen nog veel te ontdekken en in dit nummer vindt u tips en een aantal “do’s and don’ts” op dit vlak. Het digitale netwerk is, zoals gezegd, meer dan een handig instrument. Het doet je kritisch kijken naar de manier waarop je je boodschap verwoordt en dat heeft gevolgen voor de boodschap zelf. De gevolgen zijn dagelijks te zien aan de manier waarop de paus zijn boodschap verwoordt en laat verbeelden. Het digitale net is evenzeer en bovenal van belang voor de bijdrage aan een overtuigende en appellerende geloofsgemeenschap die openstaat voor communicatie. |