Inhoud:Edito Erik Eynikel:
Een nieuwe gemeenschap en een nieuwe toekomst Sjoerd Mulder: Neomonastiek. Meer van hetzelfde of anders? Anna van Veelen-Blomgren & Rosaliene Israël: Religieuze leefgemeenschappen onderzocht Marga Arendsen: Het ‘klooster van de toekomst’ in Sint Agatha Interview met Kristof Lataire: Zoeken naar een (nieuwe) toekomst voor ons religieus erfgoed. Pilootproject ‘De Tuin van Heden’ Marc Van Tente : La Poudrière. Het onmogelijke mogelijk maken Wim Janssen: Oecumenische basisgroep Jonge Kerk Roermond. Een open huis voor zinzoekers Paul Wennekes: Toenemende interesse in seculiere woongemeenschappen Sophie Mantel & Anne Dijk: Gemeenschap die grenzen van religie en levensbeschouwing overstijgt Nikolaas Sintobin s.j.: Digitale gemeenschappen. Verrassende evoluties en onvermoede uitdagingen Column Kolet Janssen: In de schoot geworpen Column Barbara Zwaan: Hoe alles altijd weer nieuw wordt Boekbesprekingen Ter overweging Kris Gelaude: Een plek |
Nieuwe leefgemeenschappen
Oktober 2021
Hoe zullen de spirituele tradities van de religieuze gemeenschappen er over pakweg 25 jaar hoorbaar, zichtbaar en vindbaar uitzien in een maatschappij en een kerkelijke setting die totaal anders zullen zijn dan wij ons nu kunnen voorstellen? Dat was de vraag die we ons in het eerste nummer van dit jaar stelden (jaargang 77, 2021 nr. 1). Intussen zijn we bijna een jaar verder en hebben we ons oor te luisteren gelegd bij initiatieven die zijn ontstaan om nieuwe religieuze gemeenschappen te vormen. We hebben geluk: de Vereniging Religieuze Leefgemeenschappen in Nederland deed een groot onderzoek onder haar leden naar wat ze doen en wat hen bezighoudt. Rosaliene Israël en Anna van Veelen-Blomgren die in een leefgemeenschap wonen en werken, doen hiervan verslag in dit nummer. Het betreft merendeels van oorsprong protestantse leefgemeenschappen, hoewel ze uiteindelijk allemaal oecumenisch zijn. Ook aan katholieke kant worden nieuwe gemeenschappen opgericht of worden bestaande gemeenschappen vernieuwd. Zo is er het Sint Agatha ‘klooster van de toekomst’. Het is eeuwen geleden gesticht door de kruisheren en heeft nu een gemengde bewoning. Kruisheren en een meerderheid van leken houden samen de kruisherentraditie in leven. Er zijn ook plekken waar geen religieuzen meer wonen en die toch een plaats blijven waar mensen betrokken willen worden bij het religieuze erfgoed. Zo is er de Brugse Sint-Godelieveabdij waar de laatste religieuze in 2013 vertrok en er nu een centrum is ingericht waar de ziel van 400 jaar religieus leven levendig blijft. Een andere gemeenschap met een – relatief – lange geschiedenis is La Poudrière, in 1958 gesticht in een arme wijk in Brussel. Het huis van de oblaten startte met het opnemen van daklozen. Dat werd een groot succes. In drie andere steden kreeg het initiatief navolging. Nu de laatste religieuzen overleden zijn, spant een groep leken zich in om die werking volgens de oorspronkelijke spiritualiteit verder te zetten. Ook in de oecumenische basisgroep Jonge Kerk Roermond, een open huis voor zinzoekers, hebben leken het heft in handen genomen. Soms ontstaan in kloostergebouwen seculiere gemeenschappen. Dat is het geval in Kloosterhuis Sambeek, waar het gebouw omgevormd is tot appartementen zodat de bewoners zelfstandig wonen, met behoud van ruimtes voor gemeenschappelijke activiteiten. Zo fungeert de kapel als parochiekerk voor de wijkbewoners en als evenementenzaal. Behalve de christelijke leefgemeenschappen zijn er ook interreligieuze gemeenschappen waar mensen hun spiritualiteit kunnen delen. Heem, op het grondgebied van de benedictijnse Sint-Adelbertabdij in Egmond-Binnen, is er zo één. Ook het islamitische Fahm Institituut, dat openstaat voor alle mensen die hun interesses delen, ontwikkelt zich tot een gemeenschap, toepasselijk ‘Fahmily’ genoemd. Buiten die fysieke gemeenschappen speelt het internet een cruciale rol. De digitale gemeenschappen zijn aan een enorme opgang bezig. Jezuïet Nikolaas Sintobin is sinds 2009 als internetpastor actief en leidt ons binnen in de wereld van de digitale evangelisatie. Hij presenteert een hele waaier aan initiatieven, allemaal ‘oefenplaatsen voor de kerk om zich te leren verhouden tot nieuwe contexten’, zoals Sjoerd Mulder het zo gevat uitdrukt in het openingsartikel. Lezers van TGL die zelf initiatieven overwegen in die zin, vinden in dit themanummer een schat aan informatie en contacten. |