|
Het gegeven momentNaar een andere omgang met de tijd
Juli 2014 Niets staat zo onder druk als de tijd. En daardoor staan we zelf onder druk. Leven en werk lopen steeds meer dooreen en het ene moment staat in het kader van het volgende, 24 uur per dag, 7 dagen per week. Velen hebben het gevoel zichzelf voorbij te hollen en gaan gebukt onder stress. Dit nummer gaat over ons omgaan met de tijd. Hoe te voorkomen dat we geleefd worden door de tijd, of beter: door constant tijdsgebrek? Eén manier is om de tijd in te delen, er een ritme in aan te brengen zodat hij ons niet onderwerpt, maar juist lucht en variatie geeft. Deze manier heeft oude papieren in de joodse en christelijke traditie. Hoofdmotief van het eerste bijbelse scheppingsverhaal is aan te geven dat de sabbat, de rustdag, door God is gemaakt. Deze onderbreking is een Godsgeschenk, die ons op adem doet komen. De benedictijnse spiritualiteit leert ons niet alleen de dag in te delen, maar ook de prompte overgang te maken van het ene naar het andere moment. Het is immers belangrijk bij het moment zelf te blijven en niet steeds het vorige mee te slepen of voortdurend in te zitten over het eindresultaat van je werk. De liturgie met al haar feesten, ten slotte, was (en is) een en al indeling, niet alleen van het kerkelijk jaar, maar ook van het jaar en zijn seizoenen. Ze ordent de tijd, individueel en collectief. Met het voorbeeld van de liturgie komen we op een ander aspect van de tijd en ons omgaan ermee. Het gaat hier niet zozeer om het ritme van de tijd, maar om de ervaring van de dieptedimensie ervan, die boven de kloktijd uitgaat. In de liturgie wordt iets ultiems herdacht, Gods verlossend handelen, en dat gedenken stelt dit handelen present in het hier en nu. Dit gedenken tilt ons boven de tijd uit om ons er als andere mensen weer terug in te plaatsen. Dit hangt samen met een meer algemeen menselijke ervaring. Augustinus dacht er al over na: in het vluchtige nu kunnen we ons ineens flarden van ons leven herinneren, die zich op dat moment aandienen als dieptedimensie, ultieme zin. Dit is een tijdsmoment met een andere kwaliteit dan wat onze agenda ons te doen geeft. Het vereist ontvankelijkheid en openheid. Mystici, zoals Meester Eckhart, radicaliseren deze ontvankelijkheid, opdat we gewaar kunnen worden hoe in het vluchtige moment zich een ‘eeuwig nu’ openbaart. Omgaan met andere dimensies van de tijd is niet alleen iets voor religieuze hoogvliegers. De genade van de onverwachte momenten komen we in ons dagelijkse leven tegen. En we komen ze tegen, ondanks of juist omdat onze plannen en planning niet lukken! Dit vereist wel een openheid en ontvankelijkheid die we ons weer eigen moeten leren maken in ons privéleven, maar ook in ons werk en in de samenleving als geheel. |