|
Voorbij de muurSpiritualiteit en uitzichtloosheid
Juli 2013 Een themanummer over uitzichtloosheid en spiritualiteit: het kan vele kanten op. Van revolte tot aanvaarding met tal van schakeringen tussenin. Over de rol van spiritualiteit valt ook heel wat te zeggen. Zowel vanuit filosofische als vanuit religieuze hoek. In een nummer met de bescheiden omvang van een TGL-cahier dient onvermijdelijk een selectie te worden gemaakt. Zowel wat betreft de vormen van uitzichtloosheid die we meemaken of ontmoeten als wat betreft de manieren dat mensen ermee omgaan. Toch dringt de vraag zich op of het onderwerp vandaag inderdaad zo bijzonder gevoelig ligt, en hoe dat komt. Of het bijvoorbeeld te maken heeft met een algemene crisissfeer die we meemaken. Ze lijken in elk geval meer in het oog te springen, de situaties waarin mensen zonder perspectief zijn, het gevoel hebben op een dood spoor te zitten. Het komt vaker voor dat zij zich in deze zin uiten. Er zijn uiterlijke omstandigheden die hiertoe aanleiding geven. Mensen voelen zich opgebrand, werkloos. Ze hebben financiële problemen. Maar er lijkt ook een onvermogen om het negatieve een plaats te geven of het zelfs om te buigen. En dat is iets dat velen herkennen bij zichzelf en bij anderen. Zou er dan toch zoiets zijn als een levensgevoel dat eigen is aan onze cultuur? Dan hebben we het nog niet gehad over ongeneeslijk zieke mensen of dementerenden, en hoe nabestaanden zich tegenover hen verhouden. We focussen in dit nummer inderdaad op enkele schaduwzijden van het menselijk bestaan en op de manieren waarop mensen daarmee omgaan. Niet enkel als persoonlijk betrokkene maar ook als betrokken naaste. Daar hoort onder meer een kleine analyse van onze samenleving bij. Maar ook de vraag of het klopt over het zogeheten toenemend individualisme, en het wegvallen van veel verbanden van betrokkenheid waaruit desgevallend samenhorigheid kan groeien. Zouden juist in dergelijke situaties religieuze groepen of bewegingen zich aangesproken kunnen voelen? Beloven religies immers geen houvast aan mensen die zich in penibele situaties bevinden? We willen deze vraag in een breed perspectief plaatsen. Daarin komt uiteraard de Bijbelse traditie aan bod. Het woord wordt met name gegeven aan Job en Prediker. Ook de psalmen komen aan bod, de Griekse filosofie, het Verlichtingsdenken en het boeddhisme. Er is natuurlijk ook veel kracht aanwezig bij mensen die tegen grenzen aanlopen en die zich niettemin weerbaar tonen. Het mag bewonderenswaardig heten hoe mensen zich in moeilijke situaties soms weten te handhaven en er zelfs op een positieve manier mee omgaan. Dat ook de filmindustrie recent bijzondere aandacht heeft besteed aan het thema van uitzichtloze situaties illustreert hoezeer mensen er door aangegrepen worden. Naast beschouwende bijdragen zijn er heel wat ervaringsberichten. |