Inhoud:Edito Erik Eynikel:
Wat dialoog wel en vooral ook niet is Ulrike Kellner: Hate speech tussen hetze, heimat en ongeremdheid Chris Stuart Hutchison: Het grote geld en het grote gelijk Hendrik Opdebeeck: De dialoog bij het kruis. Een hefboom voor de aanpak van de klimaat- en coronacrisis? Baldwin Van Gorp: Het wemelt van frames in het nieuws Eric Lancksweerdt: Dialoog en alternatieve conflictoplossing in de juridische wereld. Een ontwikkelingsgerichte visie Wouter Vandenhole: Mensenrechten en dialoog Corrylaura Van Bladel & Christophe Monsieur o.p.: Dialoog vanuit Geweldloze Communicatie Frans De Brandt & Griet Maes: Socratische dialogen bij Plato Luc Anckaert: De scheppingsadem als relatie. Enkele dialogische denkers aan het woord Julia Knop: De synodale weg van de katholieke kerk in Duitsland Boris Kalbheim: Een veelvoud aan religies, een veelvoud aan normaliteit Pierre-François de Béthune o.s.b.: Gastvrijheid als vervulling van de dialoog Fatia Bali: Interculturele dialoog: topsport tussen hoofd, hart en buik Boekbesprekingen Column Kolet Janssen: Woorden en antwoorden Column Barbara Zwaan: Van hart tot hart Ter overweging Kris Gelaude: Weerklank |
Wat dialoog wel en vooral ook niet is
juni 2020
Onze tijd is uiterst verward en verwarrend. Op politiek en ideologisch vlak maken we de laatste tijd een onvoorstelbare chaos mee: voor politieke leiders als Donald Trump, Boris Johnson en Jair Bolsonaro heeft dialoog (als men die nog zo kan noemen) niet meer tot doel samen de waarheid te vinden, maar – zo nodig met leugens en samenzweringstheorieën – de publieke opinie te winnen en zo de anderen af te troeven. Ook de sociale media maken het mogelijk om anoniem fake news en – erger nog – hate speech te verspreiden. Dat internetgiganten als Google en Facebook daarbij niet vrijuit gaan, toont Ulrike Kellner in haar bijdrage glashelder aan. Maar er wordt nog meer gemanipuleerd omwille van het grote geld, zoals Chris Hutchison illustreert in een casus van de petroleumlobby versus de milieubeweging. Dat is allemaal niet erg positief, maar gelukkig biedt Hendrik Opdebeeck een tegengeluid wanneer hij onderzoekt hoe het lijdensverhaal in het Lucasevangelie kan worden gelezen als een toetssteen voor onze houding ten aanzien van de natuur en in het bijzonder de klimaat- en coronacrisis. En ook Balwin Van Gorp biedt een uitweg uit het manipuleren of het sturen van de journalistieke berichtgeving, door zoveel mogelijk verschillende perspectieven aan te bieden en kritisch te zijn tegenover de frames die de spindoctors van de machthebbers hebben uitgezet. Is het spel van woord en wederwoord er dan alleen om de anderen af te troeven of het zwijgen op te leggen? Gelukkig niet: bijvoorbeeld in de rechtbank, waarvan vaak gedacht wordt dat juristen er allerlei knepen en sluwe technieken aanwenden om toch maar het onderste uit de kan te halen, is een kentering aan de gang om af te stappen van het confrontatiemodel in de richting van conflictoplossing en bemiddeling. Dat veronderstelt echter meer dan alleen het aanwenden van een ander communicatiemodel, aldus Eric Lancksweerdt. Het gaat om een andere vorm van ethisch verantwoord handelen. En dat dat ook voor het recht op Europees niveau geldt, toont Wouter Vandenhole aan. Maar hoe doet men dat dan, ‘echt communiceren’, hoor ik u vragen. Corrylaura van Bladel en Christophe Monsieur passen daartoe het model van Geweldloze Communicatie toe dat is ontwikkeld door de psychologen Marshall B. Rosenberg en Carl Rogers. In hun bijdrage doen ze daarvan verslag. We kunnen ook, zoals Frans De Brandt en Griet Maes, bij de Griekse filosofen te rade gaan, vooral bij Socrates, die steeds een open houding aannam om samen met zijn gesprekspartner naar de waarheid te zoeken. En met Luc Anckaert kunnen we ons laten inspireren door de joodse filosofen Martin Buber, Franz Rosenzweig en Emmanuel Levinas, dialogische denkers bij uitstek. Hoe zit het dan met de dialoog, of het gebrek daaraan, in de katholieke kerk? Men mag wel zeggen dat de kerk een autoritair imago heeft. Maar in Duitsland is ten gevolge van de schandalen van het kindermisbruik het democratische experiment van ‘de synodale weg’ gestart: een vergadering van 230 leden, bestaande uit bisschoppen, priesters en leken (die zelfs een kleine meerderheid vormen), die zoeken naar nieuwe wegen voor de toekomst van de kerk. Julia Knop is actief bij dat proces betrokken en doet hiervan verslag. Ook op het gebied van de dialoog tussen de religies gebeurt heel wat, wat gezien de steeds pluralistischer wordende maatschappij ook heel nodig is. Boris Kalbheim beschrijft wat interreligieus leren is – en wat het niet is: heimelijke missionering, want die doet interreligieus leren teniet. De interreligieuze dialoog, die moet worden onderscheiden van interreligieus leren, bekijkt Pierre-François de Béthune als gestimuleerd door gastvrijheid. Want échte gastvrijheid is wederkerig en de ruimte die ze biedt, is nodig om tot echte dialoog, en dus ook tot interreligieuze dialoog, te komen. Interreligieuze dialoog veronderstelt natuurlijk interculturele dialoog en daarbij komen een heleboel vaardigheden kijken alsook ervaring. Gelukkig hebben we Fatia Bali die dat als experte voor ons uit de doeken doet. |